Strijden voor een wereld zonder lepra in de geest van Gandhi

“Vandaag zouden we lachen om iemand die de hand van een melaatse niet durft aan te raken. Arme man!” – Raoul Follereau

Bij de naam Parchure Shastri gaan ongetwijfeld niet veel bellen rinkelen. Toch is deze, in 1945 overleden Indiase leprapatiënt, van groot belang geweest voor wereldwijde leprabestrijding.

Mahatma Gandhi

In 1932 werd Gandhi gearresteerd en in de gevangenis geplaatst vanwege de ‘civil disobedience movement’ (burgerlijke ongehoorzaamheidsbeweging). In de gevangenis hoorde hij dat Shastri ook in de gevangenis zat. Op een aparte afdeling omdat hij lepra had.

Tijdens een campagnebezoek aan Zuid-Afrika in 1894 kwam Gandhi voor het eerst in contact met leprapatiënten. Hij zag een paar toeschouwers op afstand onder een boom naar hem luisteren. Toen hij ze vroeg dichterbij te komen, weigerden ze. Dus ging hij naar hun toe. Terwijl hij de groep benaderde, maanden ze Gandhi om weg te blijven omdat ze lepra hadden. Hij ging alsnog naar ze toe. Sommigen hadden geen vingers, tenen of haar meer. Gandhi vroeg naar hun behandeling, waarop ze antwoordden: “geen dokter wil ons behandelen, we behandelen onszelf met het bittere sap van de niem (boom).” Toen hij vroeg of dat hielp, was het antwoord negatief. Ze stierven een langzame en eenzame dood.

Dat was het moment waarop Gandhi zich ging bekommeren om het lot van leprapatiënten. Zo ook, Shastri’s lot. Ondanks vele verzoeken van Gandhi mocht hij hem van de gevangenisdirecteur niet bezoeken. Om Shastri een hart onder de riem te steken, schreef Gandhi hem veel brieven. Gandhi’s historische hongerstaking toen hij vastzat leidde tot de ‘Poona Pact’ om geen onderscheid te maken voor en betere vertegenwoordiging van kiesgerechtigden in de laagste Hindoestaanse klasse (‘untouchables’) ten opzichte van hogere klassen. Tijdens het tekenen van het pact was Shastri aanwezig. Na zijn vrijlating woonde en leefde Shastri drie jaar lang in Gandhi’s Ashram (leefgemeenschap) en werd hij daar door Gandhi verzorgd en voltrok hij huwelijken tot zijn gezondheid sterk verbeterd was en verhuisde.

De vriendschap tussen Mahatma Gandhi en Parchure Shastri is een van de redenen dat Gandhi het zorgen voor leprapatiënten als onderdeel van zijn levensmissie maakte. Uiteindelijk nam Gandhi het zorgen voor en volwaardig betrekken in de samenleving van leprapatiënten op in zijn 18-punten tellende programma voor de opbouw van een onafhankelijk en vrij India.

Wereldlepradag

De Werelddag voor lepra vindt elk jaar plaats op de laatste zondag van januari. In India altijd op 30 januari, de sterfdag van Mahatma Gandhi. In 2023 valt de laatste zondag op 29 januari. Frans schrijver Raoul Follereau is initiatiefnemer van Wereldlepradag en bestaat sinds 1954. Daarnaast was hij oprichter van de Stichting Raoul Follereau, die zich inzet voor de strijd tegen lepra en armoede. Tegenwoordig vragen wereldwijd alle leprabestrijdingsorganisaties, waaronder de Leprastichting, jaarlijks aandacht voor de situatie van alle leprapatiënten.

Het doel is om het publieke bewustzijn en de kennis over lepra te vergroten. Op deze dag staan we stil bij alle mensen die te maken hebben met deze eeuwenoude ziekte, die vooral mensen in armoede treft. Nog steeds krijgen elk jaar 200.000 mensen de diagnose lepra. Mensen die met de ziekte te maken hebben, verdienen een menswaardig en gelukkig leven. Dat recht heeft iedereen, maar sommigen hebben wat extra hulp nodig. Hulp bieden kan een mens ook gelukkig maken. Zoals Raoul Follereau ooit zei, in de geest van Gandhi: “Leven is helpen leven. We moeten voor anderen geluk scheppen om gelukkig te kunnen zijn!”